Aniva ma fili

I talaane o matou, i luga o le vateatea, i le pito i tua o le Milky Way, o se aniva ma se mea e foliga mai o se aofaiga tele o mea pogisa ua maua, ma maua ai avanoa mo le vave matauina. I le taimi lava e tasi, e foliga mai o le mea pogisa atonu e sili atu ona vavalalata, e oʻo lava i le aapa atu, aua, e pei ona fautua mai Gary Prezo, o se tagata suʻesuʻe i le NASA's Jet Propulsion Laboratory, o le lalolagi o loʻo i ai "filu" o mea pogisa.

O le Triangulum II Galaxy o se tamaʻi faʻavae e aofia ai naʻo le afe fetu. Ae ui i lea, ua masalomia e saienitisi mai le California Institute of Technology o loʻo natia i totonu mea pogisa lilo. O fea na sau ai lea manatu? O Evan Kirby o le Caltech ua ta'ua i luga na ia fuafuaina le tele o lenei aniva e ala i le fuaina o le saoasaoa o fetu e ono o loo taamilo i le ogatotonu o le mea e faaaoga ai le 10 mita Keck Telescope. O le tele o le aniva, na fuafuaina mai nei gaioiga, na maua e sili atu nai lo le aofaʻi atoa o fetu, o lona uiga o le aniva e foliga mai o loʻo i ai le tele o mea pogisa.

I lenei tulaga, o le autu autu ma le vaega o suʻesuʻega e mafai ona avea ma aniva Triangulum II. O loʻo i ai lenei, faatasi ai ma isi mea, le lelei o le vavalalata vavalalata ia i tatou. O le WIMPs (Weakly Interacting Massive Particles), o se tasi o sui tauva mo le faailoaina o mea pogisa, atonu e mafai ona faigofie ona iloa i totonu, talu ai o se aniva "filemu", e aunoa ma isi puna malosi o le radiation e mafai ona faaseseina mo WIMPs. O tagi a Prezo, i le isi itu, e faʻavae i luga o le talitonuga talu ai nei e faapea o mea pogisa i le vanimonimo e sau i le tulaga o "vaʻalele lelei" o mea iti e sosolo i le vateatea. O nei alia o mea pogisa mai fafo e le gata e mafai ona oʻo atu i tua atu o le la, ae o loʻo sopoia ai tuaoi o aniva.

O lea la, pe a sopoia e le Lalolagi ia vaitafe i le taimi o lana faigamalaga, o lona kalave e aafia ai i latou, ma foliga mai ai o ni lauulu ma matauila o loo tutupu faataamilo i lo tatou paneta. E tusa ai ma le saienitisi, latou te ola mai se lalolagi e oʻo atu i le miliona kilomita i luga aʻe o le lalolagi. E tusa ai ma ia, afai e mafai ona tatou siaki le nofoaga o ia "lauulu lauulu," e mafai ona auina atu iina suʻesuʻega suʻesuʻe, lea o le a maua ai faʻamatalaga e uiga i vaega ia tatou te le iloa i le taimi nei. Masalo o se manatu e sili atu ona lelei o le auina atu lea o le meapueata i le taamilosaga faataamilo ia Jupiter, lea e mafai ona ola ai lauulu o mea pogisa i se foliga sili atu ona malosi.