Le I'uga ma tua atu: Le Pa'u o Saienisi. Pe o le pito lea o le auala pe ua na o se iuga mate?
o tekinolosi

Le I'uga ma tua atu: Le Pa'u o Saienisi. Pe o le pito lea o le auala pe ua na o se iuga mate?

Higgs boson? Ole a'oa'oga lea ole 60s, lea ua fa'amaonia nei na'o fa'ata'ita'iga. O galu o le kalave? O le manatu lenei a Albert Einstein ua leva ona iai. O ia manatu na faia e John Horgan i lana tusi The End of Science.

O le tusi a Horgan e le o le muamua ma e le na'o le tasi. E tele mea ua tusia e uiga i le "iuga o le faasaienisi". E tusa ai ma manatu e masani ona maua i totonu ia i latou, i aso nei ua na o le faamamaina ma le faʻataʻitaʻiga faʻamaonia o manatu tuai. Matou te le mauaina se mea taua ma fou i lo tatou vaitaimi.

papupuni i le poto

Mo le tele o tausaga, sa mafaufau le tagata Polani naturalist ma physicist e uiga i tapulaa o le atinae o le faasaienisi, polofesa Michal Tempcik. I tusi ma tala o loʻo faʻasalalau i le faʻasalalauga faʻasaienisi, na ia fesiligia ai le fesili - o le a tatou ausia i se taimi lata mai se malamalama atoatoa lea e le manaʻomia ai se malamalama atili? O se faʻamatalaga lea, faʻatasi ai ma isi mea, ia Horgan, ae o le Pole e leʻo faʻauʻuina tele e uiga i le iuga o le saienisi, ae e uiga i. fa'aleagaina o fa'ata'ita'iga fa'aleaganu'u.

O le mea e malie ai, o le manatu o le iuga o le faasaienisi e pei lava, pe a le sili atu ona taatele, i le faaiuga o le seneturi sefuluiva. Aemaise lava le uiga o leo o fomaʻi e mafai ona faʻamoemoeina se isi atinaʻe i le tulaga o le faʻasaʻoina o nofoaga faʻasolosolo faʻasolosolo i aofaʻiga iloa. O le taimi lava na maeʻa ai nei faʻamatalaga na oʻo mai ai Einstein ma relativistic physics, o se suiga i le tulaga o le quantum hypothesis a Planck ma le galuega a Niels Bohr. E tusa ai ma le saunoaga a Prof. Tempcik, o le tulaga i aso nei e matua leai lava se eseesega mai le mea na i ai i le faaiuga o le XNUMXth seneturi. O le tele o fa'ata'ita'iga na fa'atino mo le tele o tausaga o lo'o feagai ma fa'alavelave tau atina'e. I le taimi lava e tasi, e pei o le iʻuga o le XNUMX senituri, e tele faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga e foliga mai faʻafuaseʻi ma e le mafai ona tatou faʻamatalaina atoatoa.

Cosmology of relativity fa'apitoa tu'u pupuni i le ala o le poto. I le isi itu, o le lautele o le, o taunuuga e le mafai ona tatou iloiloina saʻo. E tusa ai ma le au failotu, o le tele o vaega e mafai ona natia i le fofo o le Einstein equation, lea e na o se vaega itiiti tatou te iloa, mo se faʻataʻitaʻiga, o le avanoa o loʻo faʻafefeteina i tafatafa o le masini, o le vavaeeseina o se ave o le malamalama e latalata i le La. e faaluaina le tele e pei ona taua i lalo mai le aʻoaʻoga a Newton, poʻo le mea moni o le taimi e faʻaumi i totonu o le kalave ma le mea moni o le vateatea-taimi o loʻo faʻapipiʻiina e mea e tutusa le mamafa.

Niels Bohr ma Albert Einstein

O le faʻamatalaga e mafai ona tatou vaʻaia naʻo le 5% o le atulaulau ona o le vaega o totoe o le malosi pogisa ma le pogisa tele e manatu le tele o saienitisi e maasiasi. Mo isi, o se luʻitau tele lea - mo i latou o loʻo suʻeina ni metotia faʻataʻitaʻi fou, ma mo aʻoaʻoga.

O faʻafitauli o loʻo feagai ma le matematika faʻaonaponei ua amata ona lavelave, seivagana ua tatou iloa metotia faʻapitoa aʻoaʻoga poʻo le atinaʻeina o metatheories fou, faigofie ona malamalama, o le a faʻatupulaʻia lo tatou talitonu o loʻo i ai ni faʻatusatusaga o le matematika, ma o loʻo i ai. , o loʻo taʻua i pito o le tusi i le 1637, na faʻamaonia i le 1996 i luga o itulau e 120 (!), Faʻaaogaina komepiuta mo galuega faʻapitoa-toʻeseʻese, ma faʻamaonia e ala i le faʻatonuga a le International Union e lima mathematicians filifilia o le lalolagi. E tusa ai ma lo latou maliliega, e saʻo le faʻamaoniga. O loʻo faʻatuputeleina le faimai a le mathematicians e le mafai ona foia faʻafitauli tetele i la latou matata e aunoa ma le malosi tele o le gaosiga o supercomputers, lea e leʻi i ai lava.

I le tulaga o lagona maualalo, e aoga talafaasolopito o mea na maua e Max Planck. Aʻo leʻi tuʻuina atu le faʻataʻitaʻiga quantum, na ia taumafai e tuʻufaʻatasia lala e lua: thermodynamics ma electromagnetic radiation, e afua mai i faʻatusatusaga a Maxwell. Sa ia faia lelei lava. O fua fa'atatau na tu'uina mai e Planck i le fa'ai'uga o le seneturi lona 1900 na fa'amatala lelei ai le va'aiga o le fa'avevela malosi e fa'atatau i lona umi galu. Ae ui i lea, ia Oketopa XNUMX, na aliali mai ai faʻamatalaga faʻataʻitaʻiga e ese mai le talitonuga o le thermodynamic-electromagnetic a Planck. E le'i toe puipuia e Planck lana faiga fa'aleaganu'u ma filifili se manatu fou e tatau ona ia fa'avaeina le i ai o se vaega o le malosi (quantum). O le amataga lea o se fisiki fou, e ui lava e leʻi taliaina e Planck ia taunuuga o le fouvalega na ia amataina.

Fa'ata'ita'iga fa'atulaga, o le a le isi mea?

Horgan, i lana tusi, na faatalanoaina sui o le liki muamua o le lalolagi o le faasaienisi, e pei o Stephen Hawking, Roger Penrose, Richard Feynman, Francis Crick, Richard Dawkins ma Francis Fukuyama. O le tele o manatu na faʻaalia i nei talanoaga sa lautele, ae - o se mea taua - e leai se tasi o le au faʻatalanoaga na manatu i le fesili o le iʻuga o le saienisi e leai se uiga.

O loʻo i ai e pei o Sheldon Glashow, Nobel Prize winner i le fanua o elemene elemene ma le suʻesuʻeina o le mea e taʻua. Fa'ata'ita'iga Fa'ata'ita'i o Matā'ele Fa'avaeo e le tautala i le iuga o le aoaoina, a o le aoaoina o se taulaga o le manuia o se tasi. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le a faigata i fomaʻi ona vave toe faia se manuia e pei o le "faʻatulagaina" o le Faʻataʻitaʻiga. I le sailiga o se mea fou ma le fiafia, na tuʻuina atu e le au fomaʻi faʻapitoa i latou lava i le tuʻinanau talitonuga o manoa. Ae ui i lea, talu ai e toetoe lava a le mafai ona faʻamaonia, pe a maeʻa se galu o le naunautai, o le le mautonu e amata ona lofituina i latou.

Fa'ata'ita'iga masani e pei o le Rubik's Cube

O Dennis Overbye, o se lauiloa lauiloa o le saienisi, o loʻo tuʻuina mai i lana tusi se faʻataʻitaʻiga malie o le Atua e pei o se musika rock cosmic na fatuina le atulaulau e ala i le taina o lana kitara superstring XNUMX-dimensional. Ou te mafaufau pe faʻatupu e le Atua pe taina musika, o le fesili lea a le tusitala.

faʻamatalaina le fausaga ma le evolusione o le atulaulau, e iai foʻi lona lava, e tuʻuina atu ai se faʻamatalaga atoatoa faʻamalieina ma se saʻo o ni nai vaega o le sekone mai lena. ituaiga amataga. Ae ui i lea, pe o iai ea so tatou avanoa e oʻo atu ai i mafuaʻaga mulimuli ma autu o le amataga o lo tatou Vateatea ma faʻamatalaina tulaga na i ai i lena taimi? O i'inei e fetaui ai le vateatea ma le malo puaoa lea o lo'o fa'alogoina ai le fa'aa'oa'oga o le superstring theory. Ma, ioe, e amata foi ona maua se uiga "faalelotu". I le sefulu ma le lua tausaga ua tuanaʻi, ua aliaʻe mai ai le tele o uluaʻi manatu e faatatau i taimi muamua, manatu e faatatau i le mea ua taʻua. quantum cosmology. Ae ui i lea, o nei aʻoaʻoga e naʻo taumatematega. O le tele o tagata su'esu'e o le vanimonimo e le mautonu e uiga i le avanoa e faia ai su'esu'ega fa'ata'ita'i o nei manatu ma va'ai nisi tapula'a i o tatou tomai fa'apitoa.

E tusa ai ma le fomaʻi o Howard Georgi, e tatau ona tatou iloa le cosmology o se saienisi i lona faʻavae lautele, e pei o le faʻataʻitaʻiga masani o vaega elemene ma quarks. Na te manatu o le galuega i luga o le quantum cosmology, faatasi ai ma ona wormholes, pepe ma le fanau mai i le lalolagi, o se ituaiga ofoofogia. tala fa'asaienisie lelei e pei o se isi lava talafatu o le foafoaga. O se manatu ese e taofi e i latou e talitonu mausali i le uiga o le galue i le quantum cosmology ma faʻaaoga uma o latou atamai tele mo lenei mea.

Ua aga'i atu le karavan.

Masalo o le "iuga o le faasaienisi" o le taunuuga o le maualuga tele o faamoemoega ua tatou tuu i ai. O le lalolagi faʻaonaponei e manaʻomia le "fouvale", "faʻalavelave" ma tali mautinoa i fesili sili. Matou te talitonu ua lava le atinaʻeina o la matou saienisi e faʻamoemoe mulimuli ane ai tali faapena. Peitaʻi, e leʻi saunia lava e le faasaienisi se manatu mulimuli. E ui lava i lea, mo le tele o seneturi na ia tuleia ai tagata i luma ma faʻaauau pea ona maua le malamalama fou e uiga i mea uma. Matou te faʻaaogaina ma fiafia i aafiaga aoga o lona atinaʻe, matou te aveina taavale, lele vaalele, faʻaoga le Initaneti. O nai mataupu talu ai na matou tusia ai i le "MT" e uiga i le fisiki, lea, e tusa ai ma nisi, ua oʻo i le oti. Ae ui i lea, e mafai, tatou te le o tele i le "iuga o le faasaienisi" ae o le iʻuga o se faʻalavelave. Afai e ioe, e tatau ona e toe fo'i teisi i tua ma na ona e savali i le isi auala.

Faaopoopo i ai se faamatalaga