Malo fa'ametala Coalbrookdale
o tekinolosi

Malo fa'ametala Coalbrookdale

Coalbrookdale o se nofoaga faʻapitoa i luga o le faʻafanua faʻasolopito. O iinei mo le taimi muamua: na faʻafefeteina le uʻamea e faʻaaoga ai le suauu minerale - coke, na faʻaaogaina muamua uʻamea uʻamea, na fausia le alalaupapa uʻamea muamua, na faia ai vaega mo afi tuai. Sa ta'uta'ua le eria mo le fauina o alalaupapa, gaosiga o afi afi ma le fa'atutuina o ata. O le tele o augatupulaga o le aiga o Darby o loʻo nonofo iinei ua faʻafesoʻotaʻi o latou olaga i metallurgy.

Va'aiga uliuli o le fa'alavelave malosi

I senituri ua mavae, o le puna o le malosi o maso o tagata ma manu. I le Vaitau Tutotonu, na salalau solo uili vai ma matagi i Europa atoa, e faʻaaoga ai le malosi o le agi o le matagi ma le vai tafe. Sa faaaoga fafie e faamafanafana ai fale i le taumalulu, e fau ai fale ma vaa.

Sa avea foi ma mea mataʻutia mo le gaosiga o malala, lea sa faʻaaogaina i le tele o lala o le pisinisi tuai - e masani lava mo le gaosiga o tioata, uʻamea uʻamea, gaosiga o pia, vali ma le gaosiga o fana. Na fa'aaogaina e Metallurgy le tele o malala, aemaise lava mo le militeri, ae le gata.

O mea faigaluega na muamua fau mai i le 'apamemea, ona sosoo ai lea ma le u'amea. I le XNUMXth ma le XNUMXth seneturi, o le tele o manaoga mo fana na faʻaumatia ai vaomatua i vaega o nofoaga tutotonu. metallurgical. E le gata i lea, o le aveesea o fanua fou mo fanua faʻatoʻaga na fesoasoani i le faʻaleagaina o vaomatua.

Na tuputupu aʻe le vaomatua, ma e foliga mai o atunuu e pei o Sepania ma Egelani na feagai ma se faʻalavelave tele i le taimi muamua ona o le faʻaitiitia o punaoa o vaomatua. I le talitonuga, o le matafaioi a le malala e mafai ona avea ma koale.

Ae ui i lea, o lenei mea e manaʻomia ai le tele o taimi, suiga faʻatekonolosi ma le mafaufau, faʻapea foʻi ma le tuʻuina atu o auala tau tamaoaiga e felauaiga ai mea mataʻutia mai pesini mamao. Ua i ai i le XNUMXth seneturi, ua amata ona faʻaaogaina le koale i ogaumu umukuka, ona faʻaaogaina ai lea mo faʻamafanafanaga i Egelani. Na mana'omia ai le toe fa'aleleia o ta'ega afi po'o le fa'aogaina o ogaumu ta'a e seāseā maua muamua.

I le fa'ai'uga o le 1st seneturi, na'o le 3/XNUMX/XNUMX o le koale malosi na fa'aaogaina i alamanuia. O le faʻaaogaina o tekinolosi na iloa i lena taimi ma suia saʻo le malala i le koale, e le mafai ona faʻafefeteina le uʻamea lelei. I le seneturi lona XNUMX, o le faʻaulufaleina mai o uʻamea i Egelani mai Suetena, mai se atunuʻu o loʻo i ai le tele o vaomatua ma faʻaputu uʻamea, faʻateleina vave.

Fa'aaogāina o le koko e gaosia ai le u'amea pua'a

O Aperaamo Darby I (1678-1717) na amata lana galuega faʻapolofesa o se tagata aperenitisi i le gaosiga o masini vili malt i Birmingham. Ona ia siitia atu lea i Bristol, lea na ia faia muamua ai nei masini ma agai atu i le gaosiga o apamemea.

1. La’au i Coalbrookdale (ata: B. Srednyava)

Masalo o le taimi muamua lea na suia ai le malala i le koale i le faagasologa o lona gaosiga. Mai le 1703 na amata ai ona ia faia ni ipu u'amea ma e le'i umi ae pateni lana auala e fa'aoga ai le oneone.

I le 1708 na amata ai ona galue i totonu Colebrookdale, ona avea lea o se nofoaga tuufua e faaliusuavai ai i luga o le Vaitafe o Severn (1). O i inā na ia toe lipeaina ai le ogaumu aasa ma faʻapipiʻi ni faʻamalo fou. E leʻi umi, i le 1709, na suia ai le malala i le coke ma maua ai le uʻamea lelei.

I le taimi muamua, o le tele o taimi na le manuia ai le faʻaaogaina o koale nai lo fafie. O le mea lea, o se tulaga faʻapitoa faʻatekinisi, lea e taʻua i nisi taimi o le amataga moni o tausaga tau pisinisi. E leʻi pateni Darby i lana mea fou, ae na ia natia.

O le manuia na mafua ona o le mea moni na ia faʻaaogaina le coke e pei ona taʻua i luga nai lo le koale malosi masani, ma o le koale i le lotoifale e maualalo le sulfur. Ae ui i lea, i le isi tolu tausaga na sosoo ai, sa ia tauivi ma se paʻu i le gaosiga o ana paaga pisinisi o le a toe faaui i tua tupe faavae.

O lea na fa'ata'ita'i ai Darby, na ia fa'afefiloi malala ma coke, na ia fa'aulufale mai koale ma coke mai Bristol, ma le koale lava ia mai Uelese i Saute. Fa'ateleina le gaosiga. O le mea lea i le 1715 na ia fausia ai se fale faumea lona lua. E le gata na ia gaosia le u'amea pua'a, ae sa fa'afefeteina fo'i i mea umukuka, ulo ma ipu ti.

O nei oloa na faʻatau atu i le itulagi ma o latou tulaga lelei na sili atu nai lo le taimi muamua, ma i le aluga o taimi na amata ai ona lelei le gaioiga a le kamupani. Na eli foʻi e Darby le ʻapamemea e manaʻomia e fai ai apamemea. E lē gata i lea, e lua foʻi ana paʻu. Na maliu o ia i le 1717 i le 39 o ona tausaga.

faʻafouga fou

I le faaopoopo atu i le gaosiga o uʻamea uʻamea ma mea umukuka, ua uma ona ono tausaga talu ona fausia le uluai afi afi ausa a Newcomen i le talafaasolopito o tagata (tagai: МТ 3/2010, itulau 16) i le 1712, i le Colebrookdale na amata ai le gaosiga o vaega mo ia. O se gaosiga faaleatunuu.

2. O se tasi o vaita'ele, o se vaega o le faatanoa faiga mo le aveina o le ogaumu sausau bellows. Na fausia mulimuli ane le alaala o nofoaafi (ata: M. J. Richardson)

I le 1722 na faia ai se pusa uʻamea mo sea afi, ma i le isi valu tausaga na faia ai le sefulu, ma le tele o isi. O uili u'amea muamua mo nofoaafi alamanuia na faia iinei i tua i le 20s.

I le 1729, e 18 vaega na faia ona lafo lea i le auala masani. Abraham Darby II (1711-1763) na amata galue i faleoloa i Colebrookdale i le 1728, o lona uiga, e sefulutasi tausaga talu ona maliu lona tamā, i le sefulufitu o ona tausaga. I tulaga faʻa-Peretania o le tau, o le ogaumu faʻafefe na tineia i le tautotogo.

Toeitiiti atoa le tolu o masina sili ona vevela e le mafai ona galue o ia, ona o le faʻafefe o loʻo taʻavale e uili vai, ma i lenei taimi o le tausaga e le lava le aofaʻi o timuga mo a latou galuega. O le mea lea, na faʻaaoga ai le taimi faʻaletonu mo le toe faʻaleleia ma le tausiga.

Ina ia faaumiumi le ola o le ogaumu, na fausia ai se faasologa o tane e teu ai vai e faaaogā ai se pamu e faaaogā e manu e pamu ai le vai mai le tane pito i lalo i le tulaga maualuga (2).

I le 1742-1743, na suia ai e Abraham Darby II le afi ausa a Newcomen e pamu vai, ina ia le toe manaʻomia le malologa o le taumafanafana i metallurgy. O le fa'aaogaina muamua lea o le afi afi i metallurgy.

3. Alalaupapa u'amea, fa'aaogaina i le 1781 (ata na saunia e B. Srednyava)

I le 1749, i le teritori Colebrookdale O le uluai nofoaafi alamanuia na faia. O le mea e malie ai, mai le 40s i le 1790s, o le atina'e foi na auai i le gaosiga o auupega, po'o se matagaluega.

Atonu o se mea e faateʻia ai, ona o Darby sa auai i le Religious Society of Friends, o ona tagata sa lauiloa o Quakers ma o ona talitonuga pacifis na taofia ai le gaosia o auupega.

O le mea sili na ausia e Aperaamo Darby II o le faʻaaogaina o le koko i le gaosiga o le uʻamea puaa, lea na maua mulimuli ane ai le uʻamea ductile. Na ia faʻataʻitaʻiina lenei faiga i le amataga o le 40 ma le 50. E le o manino pe na faapefea ona ia ausia le manaʻoga.

O se tasi elemene o le faiga fou o le filifilia lea o le uamea ma sina phosphorus itiiti e mafai. O le taimi lava na ia manuia ai, o le faatupulaia o le manaoga na uunaia ai Darby II e fausia ni ogaumu fou. I le vaitau foi o le 50, na amata ai ona ia mautotogi fanua lea na ia eliina ai le koale ma le uamea; sa ia fauina foi se afi afi e tafe ai le maina. Na ia faalautele le faiga o le suavai. Sa ia fausia se faatanoa fou. E tele tupe ma taimi na alu ai.

E le gata i lea, na amataina se nofoaafi fou i le vaega o lenei gaioiga. Iā Me 1, 1755, na maua mai ai le uamea muamua mai se eli ua faamago, ma i le lua vaiaso mulimuli ane, na toe faagaoioia ai se isi ogaumu, ma maua ai le tusa ma le 15 tone uʻamea i le vaiaso, e ui lava sa iai vaiaso na mafai ai. e oʻo atu i le 22 tone.

E sili atu le ogaumu koko nai lo le ogaumu malala. Na fa'atau atu le u'amea i tagata fai u'amea. E lē gata i lea, o le Seven Years' War (1756-1763) na faaleleia atili ai le gaosiga o uʻamea, lea na lisi atu ai e Darby II, ma lana paaga pisinisi o Thomas Goldney II, le tele o fanua ma fausia ai isi ogaumu e tolu faatasi ai ma se faatanoa vai.

O le lauiloa John Wilkinson sa i ai lana kamupani u'amea lata ane, ma avea ai le itulagi ma nofoaga autu u'amea sili ona taua a Peretania i le 51st seneturi. Abraham Darby II na maliu i le 1763 i le XNUMX.

Le fugala'au sili

Ina ua mavae le 1763, na ave e Richard Reynolds le kamupani. I le lima tausaga mulimuli ane, na amata galue ai Aperaamo Darby III (1750-1789) e sefuluvalu ona tausaga. I le tausaga na muamua atu, i le 1767, na faataatia ai nofoaafi mo le taimi muamua, i Colebrookdale. E oo atu i le 1785, 32 km o latou ua fausia.

4. Alalaupapa Umea - fasi vaega (ata na saunia e B. Srednyava)

I le amataga o le galuega a Darby III, e tolu smelters na faagaoioia i lona malo - o le aofaʻi o ogaumu e fitu, faʻamau, mine fanua ma faʻatoʻaga na lisiina. Sa i ai foi sea a le pule fou i le va'a Darby, lea na aumai ai laupapa mai Gdansk i Liverpool.

O le lona tolu o Darby's boom aupito tele na sau i le 70s ma le amataga o le 80s ina ua ia faatauina ogaumu pa'u ma se tasi o ogaumu ta muamua. Sa ia fauina ogaumu koko ma ta ma pulea se vaega o eli koale.

Na ia faʻalauteleina le faʻailoga i totonu Colebrookdale ma e tusa ma le 3 km i le itu i matu na ia fausia ai se smithy i Horshey, lea na mulimuli ane faʻapipiʻiina i se afi afi ma gaosia mea faʻapipiʻi. O le isi fa'ailoga na fa'atuina i le 1785 i Ketley, o le isi 4 kilomita i le itu i matu, lea na fa'atūina ai le lua James Watt forges.

Na suia e Colebrookdale le afi ausa a le Newcomen e pei ona taʻua i luga i le va o le 1781 ma le 1782 ma se afi afi a Watt, e faaigoa o le "Decision" ina ua maeʻa le vaa a Kapeteni James Cook.

E faʻatatauina o le afi sili ona tele na fausia i le seneturi 1800. E taua le faʻaopoopoina e tusa ma le lua selau afi afi o loʻo faʻaogaina i Shropshire i XNUMX. Na tatalaina e Darby ma paaga faleoloa siiatoa, e aofia ai. i Liverpool ma Lonetona.

Sa latou galulue foi i le suaina o ma'a. O a latou faatoaga na sapalai ai nofoaafi i solofanua, toto saito, laau aina, lafu povi ma mamoe. O ia mea uma sa faia i se faiga faaonaponei mo lena taimi.

Ua fuafuaina o pisinisi a Abraham Darby III ma ana paaga na fausia ai le nofoaga sili ona tele o le gaosiga o uʻamea i Peretania Tele. E lē taumatea, o le galuega sili ona mataʻina ma le talafaasolopito a Aperaamo Darby III, o le fausiaina lea o le alalaupapa uʻamea muamua i le lalolagi (3, 4). Sa fausia se fale e 30 mita lata ane Colebrookdale, na sosoo ai ma auvai o le Vaitafe o Severn (tagai MT 10/2006, itulau 24).

E ono tausaga na pasia i le va o le fono muamua a le au fai sea ma le tatalaina o le alalaupapa. O elemene uʻamea ma le mamafa atoa o le 378 tone na lafoina i galuega a Abraham Darby III, o le faufale ma le teutupe o le galuega atoa - na ia totogiina faʻaopoopoga mo le alalaupapa mai lana lava taga, lea na lamatia ai le saogalemu tau tupe o ana gaoioiga.

5. Shropshire Canal, Coal Pier (ata: Crispin Purdy)

O oloa a le nofoaga autu uʻamea na lafoina i tagata na mauaina i luga o le Vaitafe o Severn. O Aperaamo Darby III sa auai foi i le fausiaina ma le tausiga o auala i le eria. E le gata i lea, na amata galuega i le fausiaina o se ala savali i luga o auvai o le Severn. Ae peitai, na faatoa ausia le sini ina ua mavae le luasefulu tausaga.

Sei o tatou faaopoopo atu o le uso o Aperaamo III o Samuel Darby o se tagata e umia sea, ma o William Reynolds, le atalii o le atalii o Abraham Darby II, o le na fausia le Alavai o Shropshire, o se alavai taua i le itulagi (5). O Aperaamo Darby III o se tagata malamalama, sa fiafia o ia i le faasaienisi, aemaise lava le geology, e tele ana tusi ma mea faʻasaienisi, e pei o se masini eletise ma se mea pueata obscura.

Na feiloai o ia ma Erasmus Darwin, o le fomai ma le botanist, le tamamatua o Charles, sa ia galulue faatasi ma James Watt ma Matthew Boulton, o le au faufale o le faateleina o afi afi faaonaponei (tagai MT 8/2010, itulau 22 ma MT 10/2010, itulau 16).

I metallurgy, lea na ia faʻapitoa ai, na te leʻi iloa se mea fou. Na maliu o ia i le 1789 i le 39 o ona tausaga. O Francis, o lana ulumatua, sa ono ona tausaga. I le 1796, na maliu ai le uso o Aperaamo o Samuelu, ae tuua ai lona atalii e 14 tausaga o Edmund.

I le amataga o le seneturi sefuluvalu ma le sefuluiva

6. Philip James de Lutherbourg, Coalbrookdale i le Po, 1801

7. Alalaupapa Umea i Sydney Gardens, Bath, lafo i Coalbrookdale i le 1800 (ata: Plumbum64)

Ina ua mavae le maliliu o Aperaamo III ma lona uso, na faaleagaina pisinisi a le aiga. I tusi mai Boulton & Watt, na faitio tagata faatau e uiga i le tuai o tiliva ma le lelei o le uʻamea na latou mauaina mai le Ironbridge eria i luga o le Vaitafe o Severn.

Na amata ona faaleleia le tulaga i le amataga o le seneturi (6). Mai le 1803, na faʻatautaia ai e Edmund Darby se uʻamea faʻapitoa i le gaosiga o alalaupapa uʻamea. I le 1795, sa i ai se lologa tulaga ese i luga o le Vaitafe o Severn, lea na tafiesea uma alalaupapa i luga o lenei vaitafe, na o le Darby uʻamea alalaupapa na sao mai.

O lea na atili ai ona ta'uta'ua o ia. lafo alalaupapa i totonu Colebrookdale na lafoina i Peretania atoa (7), Netherlands ma Jamaica. I le 1796, na asiasi atu ai Richard Trevithick, le tagata suʻesuʻe o le masini ausa maualuga, i le fale gaosimea (MT 11/2010, itulau 16).

Na ia faia iinei, i le 1802, se afi faʻataʻitaʻiga e faʻaogaina i luga o lenei mataupu faavae. E leʻi umi ae fausia le locomotive muamua ausa iinei, lea, o le mea e leaga ai, e leʻi faʻaaogaina. I le 1804 i Colebrookdale atia'e se afi ausa maualuga mo se fale gaosi 'ie i Macclesfield.

I le taimi lava e tasi, o afi o le ituaiga Watt ma e oʻo lava i le ituaiga Newcomen tuai na gaosia. E le gata i lea, na faia elemene fausaga, e pei o faʻailoga uʻamea mo le taualuga tioata poʻo faʻamalama faamalama neo-Gothic.

O le ofo e aofia ai le tele o le tele o oloa u'amea e pei o vaega mo Cornish tin mine, palau, lolomi fuala'au 'aina, fa'avaa moega, fua o le uati, pa'u ma ogaumu, e ta'u na o ni nai mea.

E lata ane, i le Horshey ua ta'ua muamua, o le gaioiga sa i ai se talaaga e matua ese lava. Na latou gaosia le u'amea puaa, lea e masani ona gaosia i luga o le saite i totonu o le pa, i pa ma ieafu fao, na fau ai ulo - o le isi vaega o le puaa na fa'atau atu i isi itumalo.

O le vaitaimi o taua a Napoleone, lea sa i ai i lena taimi, o le aso maualuga o metallurgy ma falegaosimea i le itulagi. Colebrookdalefa'aogaina o tekonolosi fou. Peitaʻi, o Edmund Darby, o se sui o le Sosaiete Lotu a Uo, e leʻi auai i le gaosiga o auupega. Na maliu o ia i le 1810.

8. Halfpenny Bridge, Dublin, lafo i Coalbrookdale i le 1816.

Ina ua uma le Taua a Napoleone

Ina ua maeʻa le Konekeresi a Vienna i le 1815, na maeʻa le vaitaimi o le maualuga o tupe maua o metallurgy. AT Colebrookdale Sa faia pea u'amea, ae na'o le u'amea fa'atau. Sa faia foi e le kamupani alalaupapa i taimi uma.

9. Alalaupapa Macclesfield i Lonetona, fausia i le 1820 (ata na saunia e B. Srednyava)

E sili ona ta'uta'ua o le koluma i Dublin (8) ma koluma o le Alalaupapa Macclesfield i luga o le Canal Regent i Lonetona (9). Ina ua uma Edmund, sa pulea falegaosi e Francis, le atalii o Aperaamo III, ma lona uso faaletulafono. I le faaiʻuga o le 20s, o le taimi lea o Aperaamo IV ma Alfred, o atalii o Edmund.

I le vaitau o le 30, ua le toe avea ma se tekonolosi, ae o tagata fou na faʻalauiloaina faiga faʻaonaponei lauiloa i ogaumu ma ogaumu, faʻapea foʻi ma afi afi fou.

Mo se faaaʻoaʻoga, i lenā taimi, e 800 tone uʻamea na gaosia i inei mo le tino o le vaa o Peretania Tele, ma e leʻi umi ae faia se paipa uʻamea mo le aveina o taavale afi mama i le auala mai Lonetona i Croydon.

Talu mai le 30s, o le faufale o St. Colebrookdale u'amea mea fa'ata'ita'i - pusi, maafaamanatu, fa'amea, vaipuna (10, 11). O le fau fau fa'aonaponei na i ai i le 1851 o le pito tele lea i le lalolagi, ma i le 1900 na fa'afaigaluegaina ai le afe tagata faigaluega.

O oloa na maua mai ai ma le manuia na auai i le tele o faaaliga faavaomalo. AT Colebrookdale i le 30s, na amata ai foi le gaosiga o piliki ma tile mo le faʻatau atu, ma 30 tausaga mulimuli ane, na eliina ai le omea, lea na faia ai fagu, fagu ma ulo.

O le mea moni, o meafaigaluega umukuka, afi afi ma alalaupapa sa masani ona fausia faifaipea. Talu mai le ogatotonu o le seneturi sefuluiva, o faleoloa na faʻatautaia e tagata e tele lava i fafo atu o le aiga Darby. O Alfred Darby II, o lē na litaea i le 1925, o le tagata mulimuli lea i le pisinisi na mataʻituina le pisinisi.

Mai le amataga o le 60 o le alalaupapa u'amea, pei o isi nofoaga fa'ameamea i Shropshire, na faasolosolo malie lava ona leiloa lo latou taua. Ua le toe mafai ona latou tauva ma atina’e o lenei alamanuia o lo’o i luga o le gataifale, lea sa sapalai atu i ai le u’amea taugofie mai fafo sa’o mai va’a.

10. O le Peacock Fountain, lafo i Coalbrookdale, o loo tu nei i Kalaiesetete, Niu Sila, i le vaaiga i aso nei (ata na saunia e Johnston DJ)

11. Fa'amatalaga o le Vaivai Peacock (ata: Christoph Mahler)

Faaopoopo i ai se faamatalaga